گمرک چیست؟

پیش از صحبت در مورد خدمات و اموری که در گمرک ارائه می‌شوند باید با ماهیت این مجموعه یا سازمان آشنا باشید. گمرک یا Customs یکی از سازمان‌های دولتی است که در تمام کشورها وجود دارد و وظیفه آن نظارت بر تردد کالاها، محصولات و هر آن چیزی است که از طریق مرزهای کشور وارد یا خارج می‌شود. این سازمان که مستقیماً زیر نظر دولت می‌باشد، یک مرجع تصمیم‌گیری نیز است و در موارد سیاست‌ها و قوانین واردات و صادرات کالاها، تصمیمات مختلفی اتخاذ می‌کند. علاوه بر این‌ها، گمرک مجری تعیین و رسیدگی به اموری مانند اجرای مالیات‌ها در زمان واردات یا صادرات کالا، تعیین عوارض، تنظیم مقررات مربوط به حمل‌ونقل و جابه‌جایی و… در داخل کشور نیز است. سازمان گمرک موظف است تمام محصولات و کالاهایی که قصد ورود به داخل ایران را دارند، مطابق استانداردها و قوانین بررسی کند و در صورت عدم وجود مشکل در مورد کالای مربوطه، مجوز ورود آن را صادر نماید. این سازمان همچنین در زمینه صادرات نیز موظف است که بعد از بررسی کالا یا محصول، مجوزهای لازم را برای خروج آن صادر کند. در هر دو مرحله صادرات و واردات، تنظیم فاکتور، دریافت هزینه جابه‌جایی و مالیات نیز به عهده گمرک است. این سازمان نقش مهمی در تجارت به‌خصوص تجارت بین‌الملل دارد و نقش به سزایی در مبارزه با قاچاق ایفا می‌کند.

مراحل انجام امور گمرکی

فعالیت‌های انجام شده در سازمان گمرک و تشریفات این سازمان به جهت واردات یا صادرات کالا، در اصطلاح امور گمرکی نامیده می‌شوند. این امور در واقع فرایندها یا مجموعه قوانینی هستند که باهدف نظارت هرچه دقیق‌تر به جابه‌جایی کالا تعیین شده، به تجار ابلاغ می‌شوند و در فرایند حمل‌ونقل کالا مورداستفاده قرار می‌گیرند. خدمات امور گمرکی، موارد مختلفی را شامل می‌شوند که در تمام آن‌ها مراحل انجام کار یکسان و به شرح زیر است:

• ثبت اظهارنامه، اولین مرحله از امور گمرکی

  اولین مرحله جهت استفاده از خدمات گمرکی، ثبت اظهارنامه است. این کار باید توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی انجام شود و به این صورت است که یک اظهارنامه درباره کالای مربوطه در سامانه جامع امور گمرکی ثبت شود. اطلاعات اظهارنامه باید دقیق و کامل باشند، در غیر این ‌صورت احتمال بروز مشکل در روند صادرات یا واردات آن بسیار زیاد خواهد بود. از جمله اطلاعاتی که وجود آن‌ها در اظهارنامه حائز اهمیت است، می‌توان به اطلاعات جامع و دقیق درباره کالا، میزان مالیات‌های مربوط به آن، مجوزهای لازم برای واردات و… اشاره کرد.

• احراز هویت، تعیین مسیر

  پس از ارائه اظهارنامه و دریافت تأییدیه لازم در مرحله اول، نیاز است که صحت و اعتبار اظهارنامه و فردی که آن را ارائه داده، بررسی شود. در صورت مثبت‌بودن نتیجه‌ بررسی، مسیر ورود و ترخیص کالا مشخص می‌شود. این مسیر مناسب‌ترین مسیر بسته به نوع کالا و کشور مبدأ خرید است که از آسیب‌دیدن کالا جلوگیری کرده و به حفظ آن کمک می‌کند.

• کنترل کالاها

  در سومین مرحله از انجام امور گمرکی، کالاها باید توسط بازرسان بررسی شود. این مرحله زمانی انجام می‌شود که کالا به گمرک وارد شده باشد. بازرسان بعد از بررسی دقیق کالاها، بر اساس نتایج بررسی آن‌ها را دسته‌بندی می‌کنند.

• مجوزهای لازم

  تا این مرحله از دریافت خدمات امور گمرکی، صاحب بار یا کالا موفق به واردات آن تا گمرک شده است. در واقع محصولات تا این مرحله داخل کشور بوده؛ اما در انبار گمرک نگهداری می‌شوند. به‌منظور خارج‌کردن یا در اصطلاح ترخیص کالا، نیاز است که مجوزهایی را از مراجع مربوطه دریافت کرد. از جمله این مجوزها می‌توان به مجوزهای بهداشتی و سلامت کالا، مجوزهای مالیاتی و… اشاره کرد.

• بررسی تعرفه‌ها، پرداخت هزینه صدور سند ترخیص

  پس از دریافت مجوزها، کارشناسان تعرفه‌های اعلام شده برای کالا را بررسی کرده و مجوزها را مطابقت می‌دهند تا در صورت وجود مشکل، اقدامات لازم به‌موقع انجام شوند. پس از اینکه تعرفه‌ها و مجوزها توسط کارشناسان گمرک تأیید شد، هزینه‌های مربوط به ترخیص کالا نیز باید پرداخت شود.

• بارگیری و خروج کالا از گمرک

  پس از طی‌کردن تمام مراحل بالا که در حالت عادی چند روزی زمان می‌برد، مجوز بارگیری کالا صادر می‌شود. اخذ مجوز بارگیری پایان مسیر است و می‌توان کالا یا محصولات را بر اساس آن از انبار گمرک ترخیص کرد.

چرا به کارگزار گمرک نیاز دارید؟

مراحل انجام امور گمرکی به‌ظاهر ساده هستند؛ اما هر کدام جزئیات زیادی دارند و درصورتی‌که تأییدیه لازم در هر مرحله دریافت نشود، امکان ورود به مرحله بعدی وجود نخواهد داشت. این جزئیات در مورد برخی کالاها آن‌قدر زیاد هستند که طی‌کردن آن‌ها چندین ماه زمان می‌برد. البته این موضوع برای افراد عادی یا تجاری است که شخصاً برای ترخیص کالا و امور گمرکی مربوط به آن اقدام می‌کنند. بسیاری از افراد اما این کار را به کارگزار گمرک می‌سپارند. کارگزار گمرک فردی است که به تمام خدمات امور گمرکی، مراحل ترخیص کالا و جدیدترین قوانین گمرک تسلط داشته و به‌عنوان واسطه یا نماینده قانونی صاحب بار یا کالا، تشریفات اولیه ترخیص آن را انجام می‌دهد. کارگزار گمرک موظف به انجام تمام درخواست‌های صاحب کالا است و به‌نوعی وکالت فرد در زمینه ترخیص و خدمات گمرکی را به عهده دارد. کارگزاران گمرک موظف هستند که در طول انجام کار از منافع صاحب بار و موکل خود حمایت کرده و با حفظ امانت و رازداری، مراحل واردات کالا را دنبال کنند. استفاده از خدمات کارگزار گمرک و انتخاب یک کارگزار مجرب، از مهم‌ترین موضوعاتی است که در امور گمرکی باید به آن توجه کرد. همکاری با یک کارگزار، فرایند ترخیص کالا را سرعت بخشیده و از بروز مشکلاتی که باعث اختلال در واردات کالا می‌شوند، جلوگیری می‌کند. به‌علاوه قوانین گمرک روزبه‌روز در حال تغییر هستند و تنها افرادی که به طور دقیق به جزئیات این قوانین اشراف دارند، می‌توانند شما را در انجام این امور یاری دهند.

مدارک موردنیاز برای امور گمرکی

به‌منظور انجام امور گمرکی و ترخیص کالا، مدارک مختلفی موردنیاز است که باید توسط صاحب بار یا نماینده رسمی و قانونی او ارائه شوند. در صورت عدم تحویل مدارک، کالا ضبط خواهد شد و امکان ترخیص آن از بین می‌رود. مدارکی که به این منظور موردنیاز بوده و استفاده می‌شوند، به شرح زیر هستند: اولین دسته از مدارک موردنیاز، مدارکی هستند که در گمرک موجود بوده و شناسنامه کالا یا سند مالکیت آن محسوب می‌شوند. از جمله این مدارک می‌توان به ترخیصیه، پیش‌فاکتور و… اشاره کرد. دسته دوم، مدارکی هستند که واردکننده یا صادرکننده باید همراه خود داشته باشد تا فرایند ترخیص انجام شود. از جمله این مدارک می‌توان به مدارک هویتی مانند کارت ملی، شناسنامه، وکالت‌نامه، کارت کارگزاری و… هستند. رسید هزینه‌های مربوطه از دیگر مدارکی هستند که برای دریافت خدمات امور گمرکی باید ارائه شوند. این رسید به گمرک داده می‌شود و سندی است که پرداخت‌های لازم برای ترخیص کالا را ثابت می‌کند. صاحبان بار با کمک این سند قادر به ترخیص کالای خود خواهند بود. اظهارنامه نیز جزو مدارکی است که به‌منظور ترخیص کالا و انجام امور گمرکی در این سازمان باید دریافت و ارائه شود. اظهارنامه را می‌توان جزو مهم‌ترین مدارک دانست؛ زیرا جزئیات کالا بر اساس آن نوشته شده و درصورتی‌که بادقت کامل تنظیم شده باشد، شانس طی‌شدن سریع‌تر مراحل و دریافت کالا در زمان کمتر را به همراه دارد.

سخن پایانی

امور گمرکی و فعالیت‌هایی که به‌منظور ترخیص یک کالا در گمرک انجام می‌شوند، پیچیده و زمان بر هستند که بخشی از این خدمات توسط صاحب بار و بخشی از آ‌ن‌ها مانند صدور مجوزهای لازم توسط سازمان‌های مربوطه صورت می‌گیرند. به‌منظور ترخیص هرچه سریع‌تر کالا و عدم نگهداری آن‌ها در انبار، انجام دقیق و صحیح امور گمرکی اهمیت زیادی دارد. توصیه می‌شود در این زمینه از کارگزار گمرک معتبر و دارای تجربه بالا کمک گرفت تا احتمال بروز خطا تا حد زیادی کاهش پیدا کند. از جمله کارگزاران با بجربه و شرکت‌هایی که می‌توانند این خدمات را به شما ارائه کنند، می‌توان به شرکت بازرگانی اعجوبه تجاری اشاره کرد.